برآورد تامین فضای پارکینگ طبقاتی و مکانیابی سایتهای مناسب با استفاده از تکنیکهای چند معیاره (mcdm)، نمونه موردی : بخش مرکزی شیراز

چکیده برآورد تامین فضای پارکینگ طبقاتی و مکانیابی سایتهای مناسب با استفاده از تکنیکهای چند معیاره (mcdm) نمونه موردی: بخش مرکزی شیراز به وسیله ی: علیرضا دهقانی حمل و نقل یکی از مهمترین و اصلی ترین زیر سیستمهای شهری می باشد که در توسعه و تمام ابعاد آن از جمله اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی نقش مهمی دارد. برای داشتن سیستم حمل و نقل مناسب، پویا و کارآمد در شهر که بتواند در رشد و توسعه شهری موثر باشد، نیاز به برنامه ریزی منظم و مداوم می باشد. از مهمترین مسائلی که در برنامه ریزی حمل و نقل به آن پرداخته می شود و هدف بسیاری از طرحهای ترافیکی است، برنامه ریزی و توسعه زیر ساختهای حمل و نقل بر اساس نیازهای موجود و آینده و همگام با رشد شهر می باشد. یکی از مهمترین اجزا و اساسی ترین زیر ساختهای حمل و نقل ، پارکینگهای عمومی می باشد، چرا که بسیاری از سفرهای روزانه درون شهری با استفاده از خودروهای شخصی صورت می گیرد و رانندگان در صورت رسیدن به مقصد همواره دنبال مکانی جهت پارک خودروی خود می باشند و در صورت کمبود فضای پارک و یا در دسترس نبودن آن، موجب متراکم شدن بیشتر ترافیک شهری می گردد. یکی از بهترین انواع پارکینگهای عمومی، پارکینگ طبقاتی می باشد که از مهمترین مزایای آن می توان به استفاده کم از زمین و ظرفیت بالای آن اشاره کرد که این شکل از پارکینگ می تواند گزینه مناسبی جهت سرویس دهی به رانندگان برای پارک خودرو در مناطق مرکزی و شلوغ شهرها، که با مشکل کمبود زمین روبرو هستند، باشد. پارکینگهای طبقاتی زمانی می توانند در رشد و توسعه شهری و روانی ترافیک آن کارا باشند که بر اساس اصول علمی، مدیریت و مکانیابی شوند. در واقع احداث پارکینگهای طبقاتی در مکانهای مناسب، باعث افزایش کارایی پارکینگ و در نتیجه کاهش پارک حاشیه ای و بطور غیر مستقیم افزایش عرض خیابانها و روانی ترافیک می گردد. جهت انجام مکانیابی مناسب پارکینگهای طبقاتی می توان از تکنیکهای چند معیاره (mcdm) و همچنین تلفیق آن با سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) استفاده کرد. استفاده از تکنیکهای چند معیاره این امکان را به محققان می دهد تا چند معیار مختلف را با یکدیگر مقایسه کنند و آنها را اولویت بندی و وزن دهی کنند. یکی از تکنیکهای مناسب و با دقت چند معیاره، فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی (fuzzy ahp) می باشد که از مهمترین مزایای آن در نظر گرفتن نظرات کارشناسان به صورت بازه ای از اعداد در فرایند وزن دهی است که ناشی از عدم قطعیت نظر کارشناسان و عدم اعتماد کامل به آن می باشد. همچنین با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی می توان وزنهای حاصل شده را روی داده ها و لایه های مکانی مربوط به منطقه مورد نظر، لحاظ کرده و مکانهای مناسب را استخراج کرد. برای انجام مکانیابی پارکینگهای طبقاتی لازم است ابتدا میزان عرضه و تقاضا، و در نتیجه کمبود فضای پارک در منطقه مطالعاتی بررسی شود تا نواحی نیازمند به پارکینگ شناسایی شوند. همچنین برای انجام فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی، لازم است معیارهای مناسب انتخاب شده و مورد بررسی قرار گیرد و پس از محاسبه وزن آنها، با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی مکانهای واجد شرایط معرفی شوند. منطقه مورد مطالعه این تحقیق، محدوده طرح ترافیک شیراز می باشد که در دو منطقه ترافیکی 1 و 4 قرار گرفته و 30 ناحیه از 156 ناحیه ترافیکی شیراز را فرا گرفته است. پس از برآورد عرضه و تقاضای پارکینگ مشخص شد که 9 ناحیه ی 1، 4، 5، 7، 8، 21، 28، 29و 30 با مشکل کمبود فضای پارک روبرو هستند. همچنین پس از مطالعه مبانی نظری و سوابق موضوع ، فاصله از مراکز جذب سفر، فاصله از معابر، قیمت زمین، تراکم جمعیتی و فضاهای مناسب جهت احداث پارکینگ طبقاتی به عنوان معیارهای مکانیابی پارکینگهای طبقاتی معرفی شده و برای تعیین اولویت آنها، از کارشناسان، مسئولین، اساتید و صاحب نظران رشته شهرسازی و ترافیک شهری نظر سنجی شده است. در نهایت پس از برآورد وزن آنها با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی و لحاظ وزنها روی لایه های مکانی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و همچنین آنالیز مکانهای با امتیاز بالای مکانیابی، 20 مکان جهت احداث پارکینگ در نواحی نیازمند به افزایش فضای پارک خودرو ارائه شده است. ?